گیاه بابا آدم گیاهی علفی است که در برخی مناطق مرطوب و معتدل ایران به صورت وحشی می‌روید. ساقه‌ای شبیه به پوست مار دارد که پوشیده از کرک‌های خشن و زبر می‌باشد. برگ‌های بسیار بزرگ و پهن آن به حالت افتاده بر ساقه قرار دارند. ریشه گیاه دراز و دوکی شکل است؛ در حقیقت ریشه این گیاه است که خاصیت درمانی دارد. پوست ریشه بابا آدم قهوه‌ای، مغز آن سفید و طعمی شیرین، ولی بویی نامطبوع دارد.

ترکیبات شیمیایی

ریشه بابا آدم حاوی مقدار فراوانی اینولین می‌باشد. از ترکیبات دیگر موجود در ریشه این گیاه پرخاصیت، تانن، رزین، آهن، کلسیم، پتاسیم، منیزیم، اسیداولئیک، اسیدلینولئیک، ویتامین C و B6 می‌باشد.

اثرات مفید بابا آدم بر پوست

ترکیبات شیمیایی موجود در این گیاه مانند پلی‌استیلن خاصیت آنتی‌باکتریال و ضد قارچی دارد. ترکیبات موثر موجود در این گیاه به علت اینکه روند پوست‌اندازی را تسریع می‌کند، سموم سطحی بر روی لایه اپیدرم پوست را می‌زداید و باکتری‌زدایی می‌کند. در حقیقت نوعی لایه‌برداری طبیعی و سالم و نیز آب‌رسانی به لایه‌های سطحی پوست را انجام می‌دهد؛ در نتیجه شادابی را برای پوست به ارمغان می‌آورد.

بابا آدم و تصفیه خون

ریشه این گیاه تصفیه‌کننده خون و لنف بدن می‌باشد و این عمل را با دو مکانیسم انجام می‌دهد:

1ـ گرفتگی‌های موجود در سیستم تنفسی را برطرف می‌کند و به دفع دی‌اکسیدکربن کمک می‌نماید. همچنین گرفتگی در سیستم دفع ادرار را برطرف می‌کند و به نوعی ضد سنگ کلیه نیز می‌باشد.

2ـ این گیاه همچنین به کبد کمک می‌کند تا مواد زائد موجود در خون را تصفیه کند و به کمک کلیه‌ها آن را از بدن دفع نماید.

خواص کلیوی 

ریشه گیاه بابا آدم ادرارآور است و تعریق را افزایش می‌دهد. در حقیقت دفع آب را از بدن می‌افزاید و از احتباس آن در بدن جلوگیری می‌کند.

خاصیت ضد نقرس باباآدم

گیاه باباآدم دفع‌کننده اسید اوریک از بدن می‌باشد، به بیانی دیگر بهبودی بیماران مبتلا به نقرس را تسریع می‌کند.

جدال باباآدم با دیابت

از اثرات ثابت‌شده این گیاه، خاصیت ضددیابتی آن می‌باشد؛ که اولاً باعث کاهش قند خون (با مصرف 3 فنجان جوشانده برگ گیاه در روز) می‌شود؛ و ثانیاً افرادی که میل زیادی به شکر و شیرینی دارند، با مصرف این گیاه به صورت ناشتا، این تمایلشان کاهش می‌یابد.

بهبود سیستم گوارشی

اثر این گیاه بر دستگاه گوارش، به علت ضدعفونی کردن دستگاه گوارش، برطرف کردن یبوست و تسریع در امر هضم غذا می‌باشد.

باباآدم و کم‌خونی

این گیاه به علت دارا بودن مقادیر بالایی از آهن باعث درمان کم‌خونی و رنگ‌پریدگی ناشی از آن می‌شود.

تقویت سیستم ایمنی

تحقیقات نشان داده که این گیاه باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود ایدز می‌شود. همچنین این گیاه در درمان سرماخوردگی، روماتیسم، سرخک، التهاب، آرتریت، تسکین کمردرد، تب، عفونت‌ها، التهاب و ذات‌الریه نیز موثر است.

عصاره بابا آدم، به عنوان جایگزین یک دارو

بر اساس تحقیقات به عمل آمده، استفاده از پماد تهیه‌شده از گیاه بابا آدم قادر است، همانند داروی ضد التهاب ساختگی هیدروکورتیزون، دارای اثرات بهبوددهندگی و تسریع‌کنندگی روند التیام زخم باشد. طب امروزی، گیاه بابا آدم را به عنوان پایین‌آورنده قند خون، ضدسرطان، ضدتب، ضدروماتیسم، ضدنفخ، ضدعفونی‌کننده، مسهل، کاهش‌دهنده کلسترول و چربی خون، محرک ایمنی بدن و دارای خاصیت پروبیوتیک پذیرفته است.

روش‌های گوناگون مصرف بابا آدم

جوشانده بابا آدم: 50 گرم از ریشه این گیاه را در یک لیتر آب به مدت 20 دقیقه می‌جوشانید.

دم کرده بابا آدم: 80 گرم از ریشه بابا آدم را در یک لیتر آب برای مدت 10 دقیقه دم می‌کنید.

دم کرده شیرین‌بیان و بابا آدم: 30 گرم باباآدم و 30 گرم شیرین‌بیان را در یک لیتر آب به مدت نیم ساعت بریزید و بگذارید تا دم بکشد. از این معجون به منظور تصفیه خون می‌توانید سه فنجان در روز مصرف نمایید.

کرم بابا آدم: کرم تهیه‌شده از برگ گیاه برای جوش‌ها و تومورها موثر است. همین طور روغن ریشه باباآدم نیز تأثیر زیادی در لطافت و نرمی پوست دارد.

موارد احتیاط در مصرف بابا آدم

برخی از عوارض جانبی مانند خشکی دهان، سردرد، تهوع، اسهال، بی‌قراری و آلرژی با مصرف بیش از اندازه گیاه بابا آدم به صورت خوراکی دیده شده است. بهتر است خانم‌ها در زمان بارداری و شیردهی از این گیاه استفاده نکنند. در صورت تماس برگ‌های این گیاه با ملتحمه و یا قرنیه، عوارض شدید چشمی ممکن است ایجاد شود.

دیابتی‌ها در صورت مصرف دارو، باباآدم مصرف نکنند

در صورت درمان دیابت ملیتوس با داروهای شیمیایی، بهتر است برای جلوگیری از تداخلات دارویی، این گیاه استفاده نشود؛ زیرا ممکن است اثر این گیاه به اثر داروهای کاهنده قند خون اضافه شود و احتمال افت شدیدتر قند خون به وجود آید.

افراد مصرف‌کننده داروهای کاهنده قند خون، باباآدم را با احتیاط مصرف کنند:

به افرادی که از داروهای دیورتیک مصرف می‌کنند این گیاه توصیه نمی‌شود؛ زیرا باعث کاهش میزان زیاد پتاسیم بدن شده و به دلیل خاصیت ادرارآور بودن آن، بدن میزان زیادی از آب مورد نیاز خود را از دست می‌دهد.

آب دیونیزه: آب دیونیزه یا آب یون‌زدوده:آب مقطری که علاوه بر گذراندن مراحل تقطیر، توسط رزینهای تبادلگر یونی یا روشهای دیگر (مثل اسمز معکوس) یون زدایی نیز شده باشد. در واقع آب یون زدوده همان آب مقطر است که قبل یا طی تقطیر یا حتی بعد از آن، با افزودن مراحلی مثل گذراندن از رزین تبادلگر یونی میزان یون‌های آن به کمترین مقدار رسیده باشد.

آب یون زدوده به صورت گسترده در صنایع داروسازی و صنایع آرایشی و بهداشتی در ساخت داروها و محصولات آرایش و بهداشتی به عنوان حامل، حلال و حجیم کننده استفاده می‌شود. همچنین شکل‌های استریلیزه آن در آماده کردن یا رقیق کردن برخی داروهای تزریقی پیش از تزریق استفاده می‌شود.

روغن درخت چای:

روغن درخت چای Tea Tree Oil (TTO)، با نام علمی Melaleuca alternifolia از خانواده Myrtaceae بومی استرالیا می‌باشد.TTO، از حدود ۱۰۰ سال پیش در استرالیا به عنوان یک ماده ضد التهاب و ضد عفونی کننده کاربرد فراوان داشته ولی درسالهای اخیر مورد توجه جهانی قرار گرفته است. این روغن حاوی ترکیبات متعدد از جمله ترپن هیدروکربن‌ها، منوترپن‌ها، سزکوئی ترپن‌ها و الکل می‌باشد.

خواص دارویی

روغن درخت چای (TTO) به عنوان یک جزء مؤثر در بسیاری از فرمولاسیون‌های مورد استفاده در درمان عفونت‌های پوستی نیز وجود دارد و بطور گسترده‌ای در بسیاری از کشورها از جمله استرالیا، اروپا و آمریکای شمالی به عنوان داروئی مؤثر به فروش می‌رسد. در مطالعات علمی متعددی خواص ضد میکروبی و ضد باکتریایی TTO به اثبات رسیده است(۶). و از سال ۱۹۹۰ تاکنون گزارش‌های متعددی خاصیت ضدمیکروبی TTO را در مقالات علمی معتبر تأیید کرده‌اند.در تحقیقات مشخص شده که TTO برضد باکتری‌های گرم منفی، اشرشیاکلی، باکتریهای گرم مثبت و استافیلوکوکوس مؤثر می‌باشد. در مورد آکنه نیز مقالات متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد TTO به صورت موضعی یک ضد عفونی کننده مؤثر در از بین بردن باکتری‌های ایجاد کننده آکنه می‌باشد. در یک مطالعه یک سوکور که بر روی ۱۲۴ بیمار انجام شد. اثر ژل روغن درخت چای را با غلظت ۵٪ با بنزوئیل پراکساید مقایسه نموده، هردو دارو اثر معنی داری در بهبود بیماری با کاهش تعداد ضایعات ملتهب و غیر ملتهب نشان دادند. اگرچه عملکرد TTO آهسته تر بود ولی اثرات جانبی کمتری در پی داشت. در سال ۲۰۰۷ انشائی و همکاران در یک مطالعه دوسوکور تصادفی اثر درمانی ژل ۵ درصد TTO را در بیماران مبتلا به آکنه خفیف و متوسط بررسی و نتیجه ثمربخشی آن را گزارش نمودند. در حال حاضر مطالعات به روشنی طیف وسیعی از خواص TTO را به اثبات رسانیده‌اند، ازجمله این خواص شامل:

• اثرات ضد باکتری
• ضد قارچ
• ضد ویروسی
• ضد پروتوزوآ

در تحقیقات انجام شده مکانیسم عمل TTO در از بین بردن باکتریها بررسی و مشخص شده است که ترکیبات TTO توسط اختلال در ساختار و عملکرد غشاءهای باکتری و از بین بردن تمامیت غشاء عمل می‌کنند.

عصاره نعنا:

نعناع گیاهی است با خواص دارویی و درمانی بسیار شگفت انگیز که در ادامه این مطلب به کاربردهای این گیاه در درمان برخی بیماری ها پرداخته ایم. با ما همراه باشید و از خواص نعناع آگاه شوید.

نعنا گیاهی است از رده دولپه ای های پیوسته گلبرگ که سردسته تیره نعناعیان و از سبزی های خوراکی است. این گیاه تمام اسانس ها و خواص پونه را دارد؛ ولی برگ هایش کرک کم تری دارند و بریدگی های کنار برگ های آن بیش تر از پونه و اسانس آن نیز ملایم تر است. نعنا گیاهی است با ریشه هوایی و ساقه های مستقیم و چهارگوش ، و برگ های آن به طول 3 تا 5 سانتی متر ، متقابل ، نیزه ای یا دوکی است ، حاشیه ی آن دارای بریدگی های عمیقی است ، بریدگی های کناره آن نوک تیز است. کرک برگ های نعنا کم است. نعنا سبز معمولادر سرتاسر جهان کشت می شود. این گیاه در نواحی شمال ایران و اطراف تهران به حالت وحشی و پرورشی می روید.

پروپلین گلیکول:پروپیلن گلیکول (به انگلیسی: Propylene glycol) با فرمول شیمیایی C_۳H_۸O_۲ یک ترکیب شیمیایی با شناسه پاب‌کم ۱۰۳۰ است. که جرم مولی آن ۷۶٫۰۹ g/mol می‌باشد.

گلیسیرین:گلیسرول یا گلیسیرین (به انگلیسی: Glycerin) الکل سه عاملی است که به هر نسبتی در آب حل می‌شود؛ ولی در اتانول و دیگر حلال‌های آلی بسیار کم محلول است. گلیسرول شیرین، شفاف، بی‌رنگ، بی‌بو و چسبناک است و در حضور گرما و مواد آب‌گیر (مانند H S O 4 K {\displaystyle HSO_{4}K} )، آب از دست داده به آلدئید دود کننده با بوی بد که مخاط را به شدت آزار می‌دهد تبدیل می‌شود. ایجاد آکرولئین با این مشخصات راهی برای تشخیص گلیسرول است. گلیسرول ۳ گروه هیدروکسیل دارد که مسئول حلالیت در آب می‌باشد.

گلیسرول در طبیعت بیشتر به صورت ترکیب با اسیدهای چرب است که چربی را می‌سازد. برای نمونه یک مولکول گلیسرول با ۱ یا ۳ اسید چرب مونوگلیسرید یا تری‌گلیسرید را می‌سازد؛ مانند روغن نباتی و … .

گلیسیرین در رده درمانی عوامل موضعی پوستی قرار دارد و اشکال دارویی آن لوسیون و شیاف است.

عصاره دم اسب :دم اسب از جمله گیاهان دارویی است که از قدیم در اروپا و چین بکار می‌رفته‌است. در فارسی به آن «دم اسبی»، «دم اسب» نیز می‌گویند. درکتب طب سنتی با نامهای «ذنب الخیل» و «ذنب الفرس» از آن نامبرده شده‌است. به فرانسوی آن را Prele des Queue do cheval , Queue do renard , champs , Bottle brush Equisetum می‌نامند. گیاهی است از تیره Equisetaceae نام علمی آن Equisetum arvense L. می‌باشد. دم اسب چون دارای مقدار زیادی سیلیس می‌باشد بنام سیلیس Silica نیز معروف است. دم اسب گیاهی علفی، دائمی، بند بند و ریزوم دار است و ریزوم آن حامل دو نوع ساقه هوایی است: ساقه‌ای که به رنگ قرمز است و در اوایل بهار ظاهر می‌شود و ساقه دیگری که به رنگ سبز است و نازا می‌باشد و بعد از ساقه قرمز رشد می‌کند. مصرف طبی دم اسب به ساقه سبز آن محدود می‌شود.

به طور کلی گیاهان جنس دم اسب از گیاهان بی گل و نهانزادان آونددار چند ساله هستند. همه آنها دارای برگهای کوچک رشد نکرده می‌باشند به طوری که ساقه هوایی آنها ظاهراً بدون برگ است ولی وقتی خوب دقت شود در گره‌ها و بندهای متعددی که ساقه دارد برگهای رشد نکرده‌ای به صورت فلس‌های کوچک سیلیسی و لخت دیده می‌شود. دم اسب دو نوع ساقه هوایی دارد، ساقه‌های بارور که در اوایل بهار ظاهر می‌شوند و رنگ آنها قرمز بدون سبزینه و دیگری ساقه‌های نازا که پس از آن ظاهر می‌شوند و رنگ آن سبز و کمی قطورتر است.

وجود مقادیر زیاد ترکیبات سیلیس در این گیاه موجب شده تا ساقه‌های آن زبر و خشن باشد. از اینرو از دیرباز، برای تمیز کردن ظروف آشپزخانه و حتی تراشیدن زبری‌های چوب، از ساقه‌های آن استفاده می‌شده است.
گیاه دم اسب دارای ساقه زیرزمینی بسیار دراز، افقی و بندبند است و در هر بند تورمی غده‌ای شکل دیده می‌شود و ریشک‌های آن که بر ساقه زیرزمینی اتصال دارند در خاک فرورفته‌اند. دم اسب از علف‌های هرز لجوج و مبرم است که معمولاً در نقاط مرطوب در جوی‌ها و باتلاقها می‌روید. بلندی آن ۶۰–۵۰ سانتی‌متر است و در طب سنتی از ساقه‌های نازای گیاه که سبزرنگ و قطورتر است به عنوان دارو استفاده می‌شود. این گیاه در اروپا و آسیا انتشار دارد. در فرانسه و برخی کشورهای اروپایی از داروهای مورد توجه‌است. در هند در ارتفاعات هیمالیا و در ایران در مناطق شمال ایران، در گرگان، بندرگز، و پیربازار رشت و در آذربایجان، تبریز و رنجناب به طور خودرو دیده می‌شود.

ترکیبات شیمیایی

در گیاه دم اسب وجود روغن چرب، سیلیسیک اسید، لینولئیک اسید، اکیستونین، اکیستیک اسید و اکیستین تأیید شده‌است]چیو[. بعلاوه در گیاه یک ماده تلخ و مقدار کمی اکسالیک اسید، مالیک اسید، نوعی ساپونین و… وجود دارد. در گیاه تازه ۱۵-۳ درصد و در خاکستر گیاه تا ۷۰ درصد سیلیس یافت می‌شود.

موارد مصرف

دم اسب در طب سنتی جهت درمان ناخن‌های شکننده، ریزش مو، سل، بیماری‌های روماتیسمی، نقرس و در بهبود خونریزی‌های شدید قاعدگی، خونریزی بینی، ریه و معده استفاده می‌شود. از دم اسب به عنوان ضد التهاب، ضد اسپاسم، مدر جهت دفع سنگ کلیه و مثانه و همچنین برای بهبود زخم و سوختگی استفاده می‌گردد. یکی دیگر از کاربردهای رایج عصاره دم اسب، استفاده از آن برای تقویت و مرطوب‌کنندگی ناخن‌های شکننده است. استفاده از محلول عصاره دم اسب بر روی ناخن باعث خون رسانی بهتر به موضع شده و در نتیجه اکسیژن و مواد غذایی بیشتری به ناخن می‌رسد. ترکیبات سیلیسی موجود در این عصاره خاصیت کراتئولیتیک داشته و موجب از بین رفتن سلول‌های بافت مرده پوست می‌شود. از این رو ناخن‌های آسیب دیده، شکننده و شیار دار ترمیم شده و اسباب استحکام و براق شدن مجدد آنها فراهم می‌گردد، به گونه‌ای که در فاصله زمانی اندکی شادابی و رشد ناخن نمایان می‌شود. بررسی‌ها نشان داده که استفاده از عصاره این گیاه می‌تواند حتی مشکلات ناشی از پسوریازیس روی ناخن‌ها را نیز برطرف نماید.

مکانیسم اثر

سیلیس موجود در عصاره دم اسب از شکنندگی، ترک خوردگی، ورقه شدن و پوسته شدن ناخن‌ها جلوگیری کرده و سبب استحکام و تقویت آن‌ها می‌شود. سیلیس موجود در این گیاه با تسهیل رسوب کلسیم و سایر املاح معدنی و با کاهش تعداد سلول‌های استئوکلاست، تحریک فعالیت سلول‌های استئوبلاست، تحریک سنتز کلاژن و تسهیل سنتز گلیکوزآمینوگلیکان و کلاژن موجب تشکیل استخوان و بافت همبند می‌گردد. سیلیس با اتصال زنجیره‌های پلی ساکاریدی گلیکوزآمینوگلیکانی به یکدیگر به تشکیل چارچوب ساختاری و انعطاف‌پذیری بافت همبند کمک می‌کند. همچنین آنزیم‌های وابسته به سیلیس موجب اتصال آمینو اسیدها به رشته‌های کلاژن در بافت همبند می‌شوند.مواد مؤثر موجود در گیاه دم اسب با افزایش بقا و تکثیر استئوبلاستها و مهار تولید استئوکلاستها به سلامت بافت استخوان کمک کرده و از پوکی استخوان پیشگیری می‌نمایند. سیلیسیم موجود در این گیاه در کلسیفیکاسیون و معدنی سازی ماتریکس استخوان و نیز جذب و متابولیسم عناصر ضروری بدن مانند مس، کلسیم و منیزیم که در سنتز کلاژن و استخوان دخیل هستند نقش مهمی دارد. همچنین سیلیسیم به سنتز کلاژن نوع I، ایجاد اتصال در درون و بین زنجیره‌های پلی ساکاریدی گلیکوز آمینو گلیکانی ماتریکس استخوان و همچنین اتصال این مولکول‌ها به پروتئین‌های مربوطه کمک می‌نماید. از این رو سیلیسیم به تشکیل چارچوب ساختاری بافت پیوندی، استخوان و غضروف کمک نموده و از پوکی استخوان جلوگیری می‌نماید.

^{ترکیبات محلول دکتر نوروزیان و خاصیت آنها}